Γιατί ονειρευόμαστε;

Τι είναι τα όνειρα; Γιατί ονειρευόμαστε; Ποιος θυμάται τα όνειρά του;

Τι είναι τα όνειρα;

Τα όνειρα είναι ιστορίες και εικόνες που δημιουργεί το μυαλό μας ενώ κοιμόμαστε. Μπορεί να είναι διασκεδαστικά, ρομαντικά, ενοχλητικά, τρομακτικά ή άλλες φορές περίεργα. Είναι μια παγκόσμια ανθρώπινη εμπειρία που μπορεί να περιγραφεί ως μια κατάσταση συνείδησης που χαρακτηρίζεται από αισθητηριακά, γνωστικά και συναισθηματικά φαινόμενα κατά τη διάρκεια του ύπνου.

Μελέτες έχουν αποκαλύψει διάφορους τύπους περιεχομένου ονείρων, αλλά μερικά τυπικά χαρακτηριστικά του ονείρου περιλαμβάνουν τα κάτωθι:

• Εκφράζεται σε πρώτο πρόσωπο.

• Είναι ακούσιο.

• Το περιεχόμενο μπορεί να είναι παράλογο ή ακόμη και ασυνάρτητο.

• Το περιεχόμενο περιλαμβάνει άλλα άτομα που αλληλεπιδρούν με τον ονειροπόλο και μεταξύ τους.

• Προκαλεί έντονα συναισθήματα.

• Στοιχεία της εγρήγορσης ζωής ενσωματώνονται στο περιεχόμενο

Αν και αυτά τα χαρακτηριστικά δεν είναι καθολικά, εντοπίζονται τουλάχιστον σε κάποιο βαθμό στα περισσότερα κανονικά όνειρα. Επιπλέον:

• Μπορεί να μην θυμόμαστε τα όνειρά μας, αλλά όλοι πιστεύεται ότι ονειρεύονται μεταξύ 3 και 6 φορές τη νύχτα

• Θεωρείται ότι κάθε όνειρο διαρκεί από 5 έως 20 λεπτά.

• Περίπου το 50% των ονείρων ξεχνιούνται εντός 5 λεπτών απ' όταν κάποιος σηκωθεί από το κρεβάτι και το 80% στα επόμενα 5 λεπτά.

• Οι τυφλοί άνθρωποι ονειρεύονται περισσότερο με άλλα αισθητηριακά στοιχεία σε σύγκριση με άτομα με όραση.

Μια μελέτη που περιελάμβανε την αναφορά 320 ονείρων κατέληξε ότι υπάρχουν ορισμένα κοινά πρότυπα:

• Το 48% των χαρακτήρων στα όνειρα αντιπροσώπευαν ένα πρόσωπο γνωστό στον ονειροπόλο.

• Το 35% των χαρακτήρων αναγνωρίστηκαν από τον κοινωνικό τους ρόλο (για παράδειγμα, αστυνομικός) ή τη σχέση τους με τον ονειροπόλο (όπως έναν φίλο).

• Το 16% δεν αναγνωρίστηκε

Μεταξύ των γνωστών χαρακτήρων στα όνειρα:

• 32% αναγνωρίστηκαν από την εμφάνιση

• 21% αναγνωρίστηκαν από τη συμπεριφορά

• 45% αναγνωρίστηκαν με το πρόσωπο

• 44% αναγνωρίστηκαν ως απλώς γνώριμοι

Στοιχεία παραδοξότητας αναφέρθηκαν στο 14% τοις εκατό των γνωστών και άλλων χαρακτήρων.

Γιατί ονειρευόμαστε;

Τα όνειρα πάντα αποτελούσαν και αποτελούν ένα δημοφιλές ζήτημα για την ανθρωπότητα από αρχαιοτάτων χρόνων. Το γιατί, δεν έχει πάρει ακόμα σαφή απάντηση. Οι τελευταίες έρευνες καταλήγουν ότι το όνειρο ίσως εξυπηρετεί κάποιες από τις ακόλουθες λειτουργίες:

• επανεπεξεργασία της μνήμης κατά την οποία ο εγκέφαλος αξιοποιεί στοιχεία που αποκτούμε κατά τη διάρκεια που είμαστε ξύπνιοι

• προετοιμασία του οργανισμού για πιθανές μελλοντικές απειλές (fight or flight remodeling)

• γνωστική προσομοίωση εμπειριών πραγματικής ζωής

• ανάπτυξη γνωστικών δυνατοτήτων

• προβολή του υποσυνείδητου

• μια μοναδική κατάσταση συνείδησης που ενσωματώνει την εμπειρία του παρόντος, την επεξεργασία του παρελθόντος και την προετοιμασία για το μέλλον

• τυχαία εγκεφαλική δραστηριότητα και το όνειρο είναι απλώς ένα υποπροϊόν του ύπνου που δεν έχει ουσιαστικό σκοπό ή νόημα

Ποιος θυμάται τα όνειρά του;

Υπάρχουν παράγοντες που μπορούν ενδεχομένως να επηρεάσουν το ποιος θυμάται τα όνειρά του, πόσο μεγάλο μέρος του ονείρου παραμένει άθικτο και πόσο "ζωντανό" το βιώνουμε.

• Ηλικία: Με την πάροδο του χρόνου παρατηρούνται αλλαγές στο χρόνο ύπνου, στη δομή και στην ηλεκτροεγκεφαλογραφική δραστηριότητα. Η ανάκληση των ονείρων μειώνεται σταδιακά από την αρχή της ενηλικίωσης, αλλά όχι σε μεγαλύτερη ηλικία. Το όνειρο γίνεται επίσης λιγότερο έντονο. Αυτή η εξέλιξη συμβαίνει πιο γρήγορα στους άνδρες από τις γυναίκες, με διαφορές μεταξύ των φύλων στο περιεχόμενο των ονείρων.

• Φύλο: Μια μελέτη ονείρων που βίωσαν 108 άντρες και 110 γυναίκες δεν βρήκε διαφορές μεταξύ της επιθετικότητας, της φιλικότητας, της σεξουαλικότητας, των ανδρικών χαρακτήρων, των όπλων ή των ρούχων που εμφανίζονται στο περιεχόμενο. Ωστόσο, στα όνειρα των γυναικών εμφανίζονται σε μεγαλύτερο βαθμό τα μέλη της οικογένειας, των μωρών, των παιδιών και των εσωτερικών χώρων του σπιτιού από εκείνα των ανδρών.

• Διαταραχές ύπνου : Η ανάκληση των ονείρων αυξάνεται σε ασθενείς με αϋπνία και τα όνειρά τους αντικατοπτρίζουν το άγχος που σχετίζεται με την κατάστασή τους. Τα όνειρα των ατόμων με ναρκοληψία μπορεί να είναι πιο περίεργα και να έχουν περισσότερο αρνητικό ύφος.

Βιβλιογραφία

1. Kahn, D., Stickgold, R., Pace‐Schott, E. F., & Hobson, J. A. (2000). Dreaming and waking consciousness: a character recognition study. Journal of Sleep Research, 9(4), 317-325.

2. Kahn, D., Stickgold, R., Pace‐Schott, E. F., & Hobson, J. A. (2000). Dreaming and waking consciousness: a character recognition study. Journal of Sleep Research, 9(4), 317-325.

3. Rubinstein, K., & Krippner, S. (1991). Gender differences and geographical differences in content from dreams elicited by a television announcement. International journal of Psychosomatics.