Το μυαλό είναι το πιο πολύπλοκο όργανο στο σώμα μας. Ελέγχει τα πάντα: τη σκέψη μας, τις αισθήσεις, την κίνηση και τη συμπεριφορά μας. Γι' αυτό προστατεύεται τόσο καλά από το κρανίο και ένα υγρό, το εγκεφαλονωτιαίο (για συντομία ΕΝΥ). Το κρανίο και το ΕΝΥ κρατούν τον εγκέφαλο ασφαλή από μια τραυματική κάκωση, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι σοβαρά προβλήματα - όπως ένα ανεύρυσμα εγκεφάλου - δεν μπορούν να προκύψουν εντός του ίδιου του εγκεφάλου.
Ένα ανεύρυσμα εγκεφάλου είναι ένα αδύναμο ή λεπτό σημείο που αναπτύσσεται σε μία από τις αρτηρίες του εγκεφάλου. Καθώς το αίμα ρέει μέσα από αυτό το αδύναμο σημείο, ασκεί πίεση στο τοίχωμα της αρτηρίας, πράγμα που μπορεί να το οδηγήσει στο να φουσκώσει ή να προβάλλει από τη συνέχεια του λοιπού αρτηριακού τοιχώματος. Αυτό αποκαλείται ανεύρυσμα εγκεφάλου. Τα ανευρύσματα μπορούν να εμφανιστούν οπουδήποτε στον εγκέφαλο, αλλά είναι πιο συνηθισμένα στη βάση του κρανίου, εκεί όπου ο λαιμός συναντά το κεφάλι. Συνήθως, τα ανευρύσματα εγκεφάλου δεν παράγουν κανένα σύμπτωμα μέχρι να γίνουν μεγάλα ή να υποστούν ρήξη και αυτό μπορεί να είναι πολύ επικίνδυνο για το γύρω ιστό του εγκεφάλου.
Τι προκαλεί τα ανευρύσματα εγκεφάλου;
Ας σκεφτούμε τον εγκέφαλο σαν ένα κτίριο. Οι αρτηρίες του είναι οι διάδρομοι, και μεταφέρουν το αίμα σε διάφορα "δωμάτια" του εγκεφάλου μας. Για να έχουμε πρόσβαση σε μέρη του εγκεφάλου, αυτοί οι διάδρομοι διακλαδίζονται. Στα σημεία όπου συνδέονται οι διάφοροι διάδρομοι, οι τοίχοι τείνουν να είναι αδύναμοι. Εκεί συνήθως εμφανίζονται τα ανευρύσματα.
Ορισμένοι παράγοντες κινδύνου για τα ανευρύσματα εγκεφάλου είναι μη τροποποιήσιμοι, όπως η ηλικία ή γενετικοί παράγοντες. Αυτοί περιλαμβάνουν:
Διαταραχές του συνδετικού ιστού (όπως το σύνδρομο Ehlers-Danlos): Αυτές οι διαταραχές μπορούν να αποδυναμώσουν το τοίχωμα των αρτηριών.
Πολυκυστική νεφρική νόσος: Μια κατάσταση που προκαλεί τη δημιουργία κύστεων στα νεφρά.
Αρτηριοφλεβώδεις δυσπλασίες: Οι αρτηρίες παίρνουν μορφή σαν «κουβάρι» που διαταράσσουν τη ροή του αίματος.
Οικογενειακό ιστορικό εγκεφαλικών ανευρυσμάτων: Η ύπαρξη οικογενειακού ιστορικού με κοντινό (πρώτου βαθμού) μέλος της οικογένειας - όπως γονέας, παιδί ή αδελφός - που είχε εγκεφαλικό ανεύρυσμα, αυξάνει τον κίνδυνο.
Ηλικία: Τα εγκεφαλικά ανευρύσματα είναι πιο συνηθισμένα μετά την ηλικία των 40 ετών.
Λιγότερο κοινές αιτίες περιλαμβάνουν την κρανιοεγκεφαλική κάκωση, όγκους εγκεφάλου και αρτηρίτιδες, δηλαδή φλεγμονή στο τοίχωμα των αγγείων του εγκεφάλου.
Υπάρχουν επίσης τροποποιήσιμοι παράγοντες κινδύνου που είναι υπό τον έλεγχό μας, όπως:
Αρρύθμιστη υπέρταση
Κάπνισμα
Κατάχρηση ναρκωτικών, ειδικά κοκαΐνης ή αμφεταμίνης, που αυξάνουν την αρτηριακή πίεση
Η λήψη μέτρων για τη διαχείριση αυτών των παραγόντων, όπως η μείωση της αρτηριακής πίεσης ή η διακοπή του καπνίσματος, μπορεί να συμβάλει στη μείωση του επιπέδου κινδύνου.
Ποια είναι τα προειδοποιητικά σημεία των ανευρυσμάτων εγκεφάλου;
Κάποια ανευρύσματα μπορεί να μη μάθουμε ποτέ ότι τα έχουμε και να μην προκαλέσουν καθόλου συμπτώματα, ειδικά αν είναι πολύ μικρά. Είναι δυνατόν να μην μάθουμε ποτέ ότι υπάρχει ένα, ή να ανακαλυφθεί τυχαία κατά τη διάρκεια μιας απεικονιστικής εξέτασης - όπως μια μαγνητική τομογραφία (MRI) - που πραγματοποιείται για τελείως άλλο λόγο.
Μη Ραγέντα Ανευρύσματα Εγκεφάλου
Τα ανευρύσματα συνήθως αρχίζουν να προκαλούν συμπτώματα όταν αυξάνονται ή όταν είναι μεγαλύτερα σε μέγεθος. Αυτό συμβαίνει επειδή, καθώς αυξάνονται, ασκούν πίεση στα γύρω νεύρα και τον εγκεφαλικό ιστό. Τα συμπτώματα ενός ανευρύσματος εγκεφάλου που δεν έχει υποστεί ρήξη περιλαμβάνουν:
Πόνος πάνω και πίσω από το μάτι
Παράλυση, μούδιασμα ή αδυναμία σε μία πλευρά του σώματος
Ανισοκορία, δηλαδή η μία κόρη του ματιού είναι διαφορετική από την άλλη
Αλλαγές στην όραση ή διπλή όραση
Πτώση βλεφάρου
Ραγέν Ανεύρυσμα Εγκεφάλου
Όλα τα ανευρύσματα εγκεφάλου μπορούν θεωρητικά να υποστούν ρήξη, προκαλώντας αιμορραγία. Μια έκρηξη μπορεί να οδηγήσει σε αιμορραγικό εγκεφαλικό (όταν το διαρρεύσαντα αίμα καταστρέφει τον περιβάλλοντα ιστό και τα κύτταρα), βλάβη του εγκεφάλου, κώμα ή ακόμη και θάνατο. Περίπου το 25% των ασθενών δεν επιβιώνουν τις πρώτες 24 ώρες μετά από ένα εγκεφαλικό ανεύρυσμα, και άλλο 25% πεθαίνουν από επιπλοκές τους πρώτους 6 μήνες αποκατάστασης.
Τα συμπτώματα ενός ραγέντος εγκεφαλικού ανευρύσματος περιλαμβάνουν:
1. Αιφνίδιο, πολύ έντονο πονοκέφαλο
2. Διπλή όραση
3. Ναυτία και εμετό
4. Ευαισθησία στο φως
5. Επιληπτική κρίση
6. Απώλεια συνείδησης - είτε προσωρινή είτε για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα
7. Καρδιακή ανακοπή (καρδιακή προσβολή)
Πώς γίνεται η διάγνωση και η αντιμετώπιση των εγκεφαλικών ανευρυσμάτων;
Τα περισσότερα εγκεφαλικά ανευρύσματα δεν ανιχνεύονται πριν από τη ρήξη τους ή ανακαλύπτονται κατά τη διάρκεια άλλων ιατρικών ελέγχων.
Εάν υποψιάζεστε ότι έχετε ένα εγκεφαλικό ανεύρυσμα, επισκεφτείτε άμεσα το νευρολόγο σας.
Καλέστε το 166 ή πηγαίνετε αμέσως στο τμήμα επειγόντων περιστατικών αν έχετε συμπτώματα ραγέντος εγκεφαλικού ανευρύσματος.
Υπάρχουν αρκετές εξετάσεις που μπορούν να βοηθήσουν στη διάγνωση, συμπεριλαμβανομένων:
Αξονική Τομογραφία Εγκεφάλου (CT)
Μαγνητική Τομογραφία Εγκεφάλου (MRI)
Κλασσική Αγγειογραφία Εγκεφάλου
Οσφυονωτιαία Παρακέντηση ΕΝΥ.
Ο τρόπος αντιμετώπισης ενός εγκεφαλικού ανευρύσματος εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων:
Το μέγεθος, την τοποθεσία και τη μορφή του ανευρύσματος
Τον κίνδυνο ρήξης του ανευρύσματος, βασισμένος στην τοποθεσία και το ρυθμό ανάπτυξής του
Την ηλικία και τη συνολική υγεία του ατόμου
Το λοιπό ιατρικό ιστορικό, συμπεριλαμβανομένου του εάν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό ανευρυσμάτων
Οι επιλογές θεραπείας τόσο για ραγέντα όσο και για μη ραγέντα ανευρύσματα περιλαμβάνουν τη μείωση ή τον αποκλεισμό της παροχής αίματος προς το ανεύρυσμα, καθιστώντας λιγότερο πιθανή τη ρήξη λόγω της πίεσης του αίματος. Αυτά περιλαμβάνουν:
- Microsurgical clipping: μια ανοικτή νευροχειρουργική επέμβαση που διακόπτει την παροχή αίματος στο ανεύρυσμα.
- Εμβολισμός coil: μια ενδαγγειακή διαδικασία όπου ειδικά υλικά εισάγονται μέσω ενός καθετήρα στο αγγείο όπου βρίσκεται το ανεύρυσμα, διακόπτοντας την παροχή του αίματος. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει τη χρήση συμπληρωματικών υλικών, όπως μπαλόνια, στέντ κτλ
- Flow Diversion: μια ενδαγγειακή διαδικασία όπου ένα εργαλείο - όπως ένα στέντ (ένας μικρός, ευέλικτος σωλήνας με μορφή διχτυού) - εισάγεται μέσω ενός καθετήρα στο αγγείο όπου βρίσκεται το ανεύρυσμα, μειώνοντας τη ροή του αίματος στο ανεύρυσμα
Το Συμπέρασμα για τα Εγκεφαλικά Ανευρύσματα
Ένα μη ραγέν εγκεφαλικό ανεύρυσμα μπορεί να παραμείνει εντελώς απαρατήρητο και μπορεί να μην προκαλέσει κανένα σύμπτωμα κατά τη διάρκεια της ζωής ενός ατόμου. Ωστόσο, εάν συμβεί ρήξη, μπορεί να είναι απειλητική για τη ζωή. Με το να είμαστε ενήμεροι για την υγεία μας, προγραμματίζοντας τακτικούς ελέγχους, αντιμετωπίζοντας τους παράγοντες κινδύνου που μπορούμε να ελέγξουμε, παρακολουθώντας τα προειδοποιητικά σημάδια και ζητώντας βοήθεια αμέσως εάν αντιληφθούμε αυτά τα σημάδια, μπορούμε να διαφυλάξουμε την υγεία μας.