Τι είναι η ζάλη και ο ίλιγγος;
Η ζάλη είναι ένα σύμπτωμα που συχνά είναι δύσκολο να περιγραφεί με ακρίβεια. Πολλές φορές περιγράφεται ένα αίσθημα αστάθειας και άλλοτε αίσθημα αδυναμίας, κόπωσης και τάσης για λιποθυμία.
Ο ίλιγγος είναι ένας τύπος ζάλης, που αφορά κυρίως το αίσθημα ότι «γυρνάει» το περιβάλλον γύρω μας ή ότι εμείς κινούμαστε σε σχέση με το περιβάλλον. Το αίσθημα αυτό μπορεί να διαρκέσει από δευτερόλεπτα, έως ώρες ή και μέρες και συχνά επιδεινώνεται με αλλαγή θέσης, με απότομο γύρισμα της κεφαλής ή με βήχα και φτάρνισμα. Δεν είναι σπάνιο μάλιστα να εμφανίζεται μαζί αίσθημα ναυτίας και εμέτου.
Τι προκαλεί τον ίλιγγο;
Οι πιο συχνές αιτίες ιλίγγου είναι:
Νοσήματα του έσω ωτός: Στο εσωτερικό του αυτιού υπάρχει ένα πολύπλοκο σύστημα καναλιών (σωλήνων), ο λαβύρινθος, που είναι γεμάτος με υγρό, την έξω λέμφο. Μέσα στην έξω λέμφο βρίσκεται ο κοχλιακός πόρος, τα τριχωτά κύτταρα και σε επαφή με τη βάση αυτών είναι οι νευρικές ίνες που μεταφέρουν τα ακουστικά σήματα προς τον εγκέφαλο. Χάρη στο λαβύρινθο του αυτιού μπορούμε να αντιληφθούμε την επιτάχυνση του κεφαλιού σε κάθε διεύθυνση, είτε σε ευθεία γραμμή είτε σε περιστροφή ή στροφή.
Νοσήματα που προσβάλουν το έσω ους και μπορεί να δώσουν συμπτώματα ιλίγγου είναι:
Καλοήθης παροξυσμικός ίλιγγος θέσεως: προκαλείται από μετακίνηση εναποθέσεων ασβεστίου του έσω ωτός με αποτέλεσμα να προκαλούνται σύντομα επεισόδια ιλίγγου με τη κίνηση του κεφαλιού προς συγκεκριμένες κατευθύνσεις.
Νόσος Meniere ή ιδιοπαθής ενδολεμφικός ύδρωπας: προκαλείται από αύξηση της λέμφου του αυτιού με αποτέλεσμα συχνά να συνυπάρχουν διαταραχές ακοής και εμβοές.
Αιθουσαία νευρίτιδα: Συχνά προκαλείται από κάποιο ιό που προσβάλλει το έσω ους ή το αιθουσαίο νεύρο. Μπορεί να προκαλέσει αρκετά έντονη συμπτωματολογία ιλίγγου που μπορεί να διαρκέσει για αρκετές μέρες.
Διάσειση: Ακόμη και ήπια κάκωση του κεφαλιού μπορεί να προκαλέσει διαταραχή στο αυτί και ίλιγγο. Τα συμπτώματα είναι συνήθως πρόσκαιρα.
Ημικρανικός ίλιγγος: Ασθενείς με επεισόδια ημικρανίας μπορεί να έχουν και επεισόδια ιλίγγου. Τα επεισόδια ιλίγγου μπορεί να συνοδεύονται από κεφαλαλγία ή όχι.
Άλλες καταστάσεις που μπορεί να προκαλέσουν ίλιγγο:
Φάρμακα
Σκλήρυνση κατά πλάκας, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο κ.α.
Πότε πρέπει να ζητήσω άμεσα ιατρική συμβουλή;
Εάν έχετε συμπτώματα ιλίγγου και κάτι από τα παρακάτω:
Πρωτοεμφανιζόμενη κεφαλαλγία
Πυρετός > 38ºC
Διπλωπία (όταν βλέπουμε τα αντικείμενα διπλά) ή θολή όραση
Δυσκολία στην ομιλία ή στην ακοή
Αδυναμία στο χέρι ή στο πόδι ή αδυναμία στη μισή πλευρά του προσώπου
Δυσκολία στη βάδιση
Λιποθυμικό επεισόδιο
Αίσθημα αιμωδίας ή δυσαισθησίας
Πόνος στο θώρακα
Συνεχείς έμετοι
Καλό θα ήταν να απευθυνθείτε σε ιατρό εάν έχετε ίλιγγο που διαρκεί αρκετά λεπτά και επιπλέον:
Είστε > 60 ετών
Είχατε πάθει εγκεφαλικό στο παρελθόν
Εάν είστε σε κατηγορία υψηλού κινδύνου για εγκεφαλικό επεισόδιο όπως αν έχετε Σακχαρώδη Διαβήτη ή καπνίζετε
Εάν έχετε ίλιγγο που επιμένει, ακόμη και αν έρχεται και φεύγει, χωρίς να έχετε κάποιο από τα προηγούμενα συμπτώματα, θα πρέπει και πάλι να δείτε το γιατρό σας.
Θα χρειαστεί να κάνω κάποια εξέταση;
Η γιατρός θα πάρει αναλυτικό ιστορικό σχετικά με τα συμπτώματά σας και θα σας εξετάσει. Η εξέταση περιλαμβάνει
Έλεγχο της ακοής
Έλεγχο της ισορροπίας και της ευστάθειας
Έλεγχο της οφθαλμοκινητικότητας
Ανάλογα με τα ευρήματα της εξέτασης η γιατρός ενδεχομένως να ζητήσει επιπλέον εξετάσεις που αφορούν τον λεπτομερέστερο έλεγχο της ακοής ή της ισορροπίας. Κάποιες φορές μπορεί να χρειαστεί να γίνει Μαγνητική Εγκεφάλου ή/και Λιθοειδών.
Υπάρχει θεραπεία για τον ίλιγγο;
Θεραπεία μπορεί να δοθεί εφόσον είναι δυνατόν να βρεθεί η αιτία του ιλίγγου.
Η γιατρός μπορεί να σας δώσει φάρμακα που βοηθούν με τα συμπτώματα και βελτιώνουν το αίσθημα ναυτίας και τάσης για έμετο.
Εάν ο ίλιγγος είναι πολύ σοβαρός η γιατρός μπορεί να συστήσει ασκήσεις ισορροπίας και φυσικοθεραπεία για να σας βοηθήσει με τα συμπτώματα.
Τι μπορώ να κάνω μόνος/μόνη μου για τον ίλιγγο;
Εάν έχετε δυσκολία με τη βάδιση ή την ορθοστάτηση εξαιτίας του ιλίγγου, τότε υπάρχει κίνδυνος πτώσης και κάκωσης. Για να μειώσετε τις πιθανότητες κάκωσης μειώστε τους κινδύνους μέσα στο σπίτι: σταθεροποιήστε τα χαλιά, μη φοράτε παντόφλες που γλιστράνε, κρατήστε τους χώρους που περπατάτε χωρίς εμπόδια (πχ μικρά έπιπλα στο επίπεδο των γονάτων).